Eurocraten ruilen lunch voor yoga
Yoga op het werk, bij de Europese Commissie doen ze het. Voor de werkuren, tijdens de lunchpauze of als het werk erop zit. De yogalerares: ‘Ook andere bedrijven zouden het moeten invoeren. Je ziet zoveel stress om je heen. Mensen hebben een uitlaatklep, een soupapeke, nodig.’ Of een computerarm waar ze van verlost willen worden. Bedrijfsyoga, wie wordt er beter van, de werkgever of de werknemer?
Sybille Decoo
Een wat donker zaaltje met vast tapijt in de kelderverdieping van een gebouw van de Europese Commissie in het Europese hart van Brussel. Terwijl buiten de auto’s voorbijschuiven op het middaguur, sijpelen ondergronds Europese ambtenaren binnen. Ze rollen hun matje uit, gaan op de rug liggen en ontspannen zich na hun halve werkdag.
Aan de muur een indrukwekkende affiche van een Indiase yogi die zich in tientallen extreme bochten heeft gewrongen. Anne, een van de vijf leraressen die enkele keren per week aan Europese ambtenaren yoga komt geven, distantieert zich ervan: “De meesten hebben iets van ‘o neen, dat is niks voor mij’.” Het lokaaltje ligt vol: 22 mensen, onder wie welgeteld één man. De les verloopt in het Frans en begint met een ademhalingsoefening. Anne suggereert om negatieve gedachten met het uitademen te laten varen. “Ademen is alles”, had ze voor de les gezegd, “mensen weten gewoon niet hoe ze correct moeten ademhalen.” Volgen nog ademhalingsoefeningen en een reeks rekoefeningen. Anne instrueert een eerder zachte vorm van yoga maar geeft ook lessen voor gevorderden. Aan de opkomst te zien zijn velen liefhebber van de methode die ze leerde van André Van Lysebeth, de in januari overleden Brusselse yogi met internationale faam. Maar de ‘Eurocraten’ hebben keuze. Geïnspireerd door de yogi aan de muur geven enkele van de andere leraars een meer intensieve vorm van yoga.
‘In het Oosten legt men de band stil om tien minuten aan tai-ji te doen. Onze maatschappij is daar niet klaar voor.’
Met driehonderd leden is de yogakring een van de populairste vrijetijds- en sportkringen van de Europese Commissie, die trouwens enkel ruimte ter beschikking stelt. Elke werkdag kan er gekozen worden tussen drie tot vier yogalessen. Voordien werden ook mensen toegelaten die niet voor de Commissie werken, maar wegens het succes heeft men die poort moeten sluiten. “Yoga geeft energie, bevrijdt, geeft mij een groter vermogen om zaken aan te kunnen en met mensen om te gaan. Ik benader de zaken nu ook positiever en ik kan mij beter concentreren tijdens het werk”, zegt Christiane, secretaresse bij de Commissie en voorzitster van de yoga kring. “Yoga is hygiëne van het leven”, vindt lerares Anne. De filosofische achtergronden komen hier anders maar met mondjesmaat aan bod. “Ik probeer die dimensie wel te introduceren, maar je moet daar voorzichtig mee zijn. In het Westen doen de meesten toch vooral yoga vanwege de lichamelijke voordelen, niet in functie van spiritueel ontwaken.” In de VS biedt naar schatting 20 procent van de bedrijven een of andere vorm van stressreductie aan het personeel aan. Ze voeden daarmee een stressmanagementindustrie die daar intussen goed is voor bijna 12 miljard dollar, lezen we in de The New York Times.
Onderzoek heeft al uitgewezen dat de effecten van meditatie en relaxatie – beter stressbeheer, meer concentratie, grotere efficiëntie – niet duurzaam zijn, tenzij de werknemer de discipline systematisch in zijn leven integreert. Rond dergelijke programma’s voor de werknemers hangt ook dezelfde kritiek als rond kindercrèches op het werk: dat werknemers daardoor nog langere uren werken. “Men ziet dat te zwart-wit”, vindt Charles Hond, die een yogastudio uitbaat in Rotterdam die ook aan ‘company yoga’ doet. “Wat is er mis mee dat mensen beter gaan functioneren of dat werkgevers hun ‘werkkapitaal’ willen optimaliseren? Beiden hebben daar voordeel bij.” Hond krijgt via bedrijven vooral mensen binnen die niet optimaal functioneren “maar die men niet in de ziektewet wil stoppen omdat het tijd en geld kost om nieuwe mensen op te leiden. We krijgen ook mensen die lijden aan iets waar de huisarts geen raad mee weet. Een computerarm (RSI) bijvoorbeeld, of spanningshoofdpijn en andere
stressgerelateerde klachten. Mensen met hoge bloeddruk zal men niet sturen, want daar bestaan pilletjes tegen en dat vindt men gemakkelijker”, zegt hij. “We bereiken heel goede resultaten. Wat je wel ziet, is dat de meesten het niet verder zetten eens het buiten de werktijd valt en de baas niet langer betaalt.” Tussen 1998 en 2001 was er volgens Hond heel veel vraag naar. Met de economische teruggang is dat fel verminderd. “Men beschouwt het duidelijk als een luxeartikel.” In eigen land staat de bedrijfsyoga nog bijna nergens. Doorgaans wordt het eenmalig als incentive aangeboden aan het personeel.
Willy Hendrickx, ploegleider bij Agfa-Gevaert, beoefent al jaren yoga maar denkt er niet aan het werk even stil te leggen om zijn twaalf werknemers wat technieken bij te brengen. “In het Oosten gebeurt dat wel. Daar legt men de band stil om even tien minuten aan tai-ji te doen. Onze westerse maatschappij is daar niet klaar voor.” Persoonlijk past hij de ademhalingstechnieken wel toe op de werkvloer. “Yoga traint je om rust te vinden in jezelf. Dat is in mijn job erg bruikbaar. Ik werk in een continusysteem en bij een beursgenoteerd bedrijf legt men de lat steeds hoger. De aandacht bij de adem houden is de enige methode om op drukke momenten rustig te blijven en je niet te laten vangen aan stress of werkdruk”, zegt hij.
Yoga om de computerarm kwijt te raken of om de efficiëntie op te drijven, het is een typisch westerse manier om met een oosterse, holistische discipline om te gaan. Een verbastering? Charles Hond: “Yoga komt uit een ander werelddeel waar het beoefend wordt voor zelfrealisatie. Als je naar yoga grijpt om van je rugklachten verlost te geraken, heeft dat daar niets mee te maken. Maar wie begint er nu met yoga uit drang naar zelfrealisatie? Je moet mensen aanspreken op het niveau van hun belangstelling en op het niveau waar ze zijn, maar wie voor de rugklachten komt, krijgt meteen ook een glimp van wat nog meer mogelijk is met yoga.”
BRON:
Yoga Nu door S. Decoo ( Krant De Morgen,2004 )
